In de gezondheidszorg zijn er nog steeds gendergerelateerde verschillen, waardoor veel vrouwen geen passende zorg krijgen. Dit is niet alleen een medische tekortkoming, maar ook een schending van vrouwenrechten.
Journalist Mirjam Kaijer deed onderzoek naar onverklaarde gezondheidsklachten bij vrouwen. De resultaten van een enquete die ze deed onder 1800 vrouwen liet zien dan 65 procent van de vrouwen zich niet gehoord voelen door hun huisarts of specialist. Natuurlijk zijn er ook mannen met onverklaarde gezondheidsklachten maar die zijn ver in de minderheid; 70 tot 90 van de patiënten met onverklaarde gezondheidsklachten is vrouw.
Hoe genderongelijkheid in de zorg vrouwen treft.
Laten we om te beginnen eens kijken op welke manieren er verschillen in de zorg zijn voor vrouwen.
Vrouwen krijgen regelmatig een verkeerde of onderdiagnose bij ernstige aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Volgens de Nederlandse Hartstichting (2023) wordt maar liefst 60% van de vrouwelijke hartpatiënten in eerste instantie niet herkend. Dit komt doordat hun symptomen afwijken van die van mannen en de gangbare medische richtlijnen grotendeels gebaseerd zijn op onderzoek bij mannelijke patiënten. Ook bij auto-immuunziekten, zoals reuma en lupus, duurt het gemiddeld vier jaar langer voordat vrouwen een juiste diagnose krijgen (Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, 2022). Daarnaast worden medicijnen vaak getest op mannen, wat leidt tot verkeerde doseringen en meer bijwerkingen bij vrouwen.
Uit onderzoek van ZonMw (2021) blijkt dat vrouwen gemiddeld 50 tot 75% meer kans hebben op bijwerkingen van medicijnen dan mannen. Dit komt doordat geneesmiddelenonderzoek vaak minder rekening houdt met verschillen in hormoonhuishouding, lichaamsgewicht en stofwisseling. Hierdoor kunnen vrouwen onnodig last hebben van bijwerkingen of krijgen ze niet de meest effectieve medicatie voorgeschreven.
Vrouwspecifieke aandoeningen zoals aan de baarmoeder, menstruatiepijn, hormonale of menopauzale klachten worden vaak gebagatelliseerd of onvoldoende onderzocht. Hierdoor krijgen ziekten die alleen vrouwen treffen, minder aandacht in onderzoek en ontwikkeling. Specifieke vrouwenklachten worden afgedaan als iets ‘wat er bij hoort’, of als iets ‘wat tussen de oren zit’, dus vrouwen moeten er maar even moeten doorbijten. Hierdoor wordt hun recht op adequate zorg en pijnbestrijding geschonden.
Extra obstakels voor vrouwen van kleur en trans vrouwen
Voor vrouwen van kleur en trans vrouwen is de situatie vaak nog erger. Sommige aandoeningen, zoals sikkelcelziekte of de auto-immuunziekte lupus, komen vooral voor bij mensen van Afrikaanse afkomst. Maar liefst 1 op de 7 mensen met een donkere huidskleur is drager van het sikkelcelziektegen. Het is ontzettend belangrijk hier alert op te zijn en te testen. Toch is er vaak onvoldoende kennis over deze specifieke aandoeningen, waardoor klachten die hierbij horen niet serieus worden genomen of niet worden herkend. Daarnaast spelen onbewuste vooroordelen bij zorgmedewerkers mee, waardoor mensen van kleur anders behandeld worden. Onderzoek door Pharos, een organisatie die zich inzet voor het terugdringen van grote gezondheidsverschillen, bevestigt dit.
Trans vrouwen hebben in de zorg vaak te maken met onvoldoende kennis over hormoontherapie, wat kan leiden tot verkeerde doseringen of onjuiste begeleiding. Of hun klachten worden soms te snel gekoppeld aan hormoongebruik of de transitie zelf, in plaats van dat er verder onderzoek wordt gedaan. Net als bij vrouwen van kleur hebben ook zij te maken met vooroordelen. Trans vrouwen van kleur zijn extra kwetsbaar in de zorg, omdat zij te maken hebben met een stapeling van alle voorgaande obstakels.
Wat gebeurt er in Flevoland?
We hebben contact gezocht met verschillende zorgorganisaties in onze provincie. GGD Flevoland geeft aan dat er binnen hun dienstverlening aandacht is voor genderverschillen in hoe bepaalde gezondheidsklachten of symptomen zich uiten. Ze maken daarbij gebruik van gevalideerde instrumenten en volgen wetenschappelijke standaarden.
Flever, de organisatie die werkt aan de transformatie van de zorg- en welzijnssector in Flevoland, kent geen initiatieven die bijdragen aan genderongelijkheid. Zij hebben de vraag uitgezet in hun netwerk, waaraan veel (zorg-)organisaties deelnemen, maar hier kwamen geen initiatieven naar voren. Mochten er organisaties in de provincie zijn die hier wel actief uitvoering aan geven, dan horen we dat graag en voegen we dit mogelijk toe aan dit artikel.
Heb je te maken met genderongelijkheid in de zorg? Voices for Women zet zich in voor vrouwspecifieke zorg. Ze bieden veel informatie en je kunt hier je verhaal doen.
Wil je als zorgorganisatie in Flevoland meer inzicht krijgen in vrouwspecifieke zorg en hoe dit te verbeteren? Wij geven workshops op maat over genderongelijkheid en bieden hierin tools en inzichten om genderbewuste zorg te bieden.
Voor meer info, mail naar info@bureaugelijkebehandeling.nl
