Iedereen vindt het fijn om op de juiste manier aangesproken te worden. Met de juiste naam en de juiste voornaamwoorden. Voor de meeste mensen is dat vanzelfsprekend. Maar voor mensen die in transitie zijn naar een ander geslacht, of voor non-binaire mensen, levert het nog weleens pijnlijke situaties op.
En soms is dat ook begrijpelijk. Wanneer je iemand al lang kent als vrouw en hij is in transitie naar man, dan is dat soms even wennen. Zeker als iemand nog aan het begin van de transitie staat en er nog echo’s zijn van het geboortegeslacht. Maar voor die persoon kan het erg pijnlijk zijn. Vaak heeft het iemand veel moeite gekost om uit de kast te komen. En dan is het extra kwetsend als die persoon toch nog met het oude geslacht wordt aangesproken. Dat heet misgenderen. Non-binaire mensen hebben hier ook regelmatig mee te maken.
Een nieuwe naam en een aanspreekvorm die je niet gewend bent, kunnen voor de ander even wennen zijn. Toch zijn er ook situaties waarin dat helemaal geen probleem lijkt. Denk recent aan de paus. Al 69 jaar heet hij Robert, maar er is niemand die er moeite mee heeft dat hij nu Leo heet. En dat hij aangesproken wordt met Sanctitas Vestra (Uw Heiligheid).
Non-binaire mensen kiezen vaak een nieuwe naam, maar hebben ook te maken met voornaamwoorden die we in Nederland niet altijd gewend zijn: hen/hun of die/diens.
Singular they, voor iedereen
Hen/hun komt in Angelsaksische landen al eeuwenlang voor als they/them en heet daar ‘singular they’. Soms roept deze aanspreekvorm hier weerstand op, met als tegenwerping: “Hen is toch meervoud?” Maar het is niet meer dan een kwestie van gewenning. We gebruiken het woord zij immers ook probleemloos als zowel enkelvoud als meervoud. Dus probeer het eens.
Die/diens zijn ook mooie voornaamwoorden en zou je eigenlijk voor iedereen kunnen gebruiken. Zoals in het Turks. Daar wordt o gebruikt voor mannen, vrouwen en dus ook non-binaire mensen. In het Fins is dat hän, in het Indonesisch dia, en in het Hongaars ő. Een voornaamwoord voor iedereen is dus helemaal niet ongebruikelijk.
Probeer mensen dus aan te spreken met hun juiste naam en voornaamwoorden, voor de ander maakt dat een wereld van verschil. En een keer vergissen zal niemand je kwalijk nemen. Maar wees er alert op, en wees je bewust van je woorden. Misschien kun je zelfs bijdragen aan meer inclusie door standaard die/diens te gebruiken. Dat is voor sommigen misschien even wennen, maar uiteindelijk wordt het heel gewoon.
Maar met het juiste gebruik van hij/zij/hen/die maak je al veel mensen blij.
