Op sociale media lijken racistische en discriminerende uitingen bijna ‘gewoon’ te worden. Dit gebeurt vaak met anonieme accounts, maar steeds vaker doen mensen dit onder hun eigen naam. Dat sommige mensen menen dat ze dit kunnen doen, is bijzonder verontrustend omdat het betekent dat discriminatie steeds meer genormaliseerd wordt.
De gevaren van normalisatie
Deze ontwikkeling brengt ernstige gevaren met zich mee voor het welzijn en de veiligheid van individuen in gemarginaliseerde gemeenschappen. Het bevordert een omgeving waarin haatspraak wordt gevalideerd, wat verdere verdeeldheid veroorzaakt en een cultuur van angst en onzekerheid binnen getroffen gemeenschappen in stand houdt.
De laatste tijd zien we een toenemende trend waarbij haatuitingen tegen gemarginaliseerde groepen steeds zichtbaarder worden in openbare ruimtes. Racistische projecties op de Erasmusbrug en het Anne Frank Huis in 2023 vormden een volgende stap in de normalisatie van discriminerend gedrag. Mona Keijzer beweert op televisie zonder enige scrupules dat antisemitisme onderdeel is van de islamitische cultuur, terwijl Johan Derksen onder het mom van ‘humor’ mensen uit gemarginaliseerde groepen bespot op nationale tv.
Een bijdragende factor aan deze normalisatie is de afstomping die ontstaat door constante blootstelling aan haatdragende inhoud, zowel online als offline. De anonimiteit die sociale media bieden, heeft discriminerende meningen mogelijk gemaakt om te worden gedeeld zonder angst voor verantwoording. Na verloop van tijd kunnen mensen onverschillig worden ten opzichte van deze uitingen van haat, waardoor een cyclus van acceptatie in stand wordt gehouden.
Rol van populistische leiders
Een andere factor is de heropleving van nationalistische en conservatieve ideologieën, die intolerantie jegens minderheidsgroepen bevorderen. Het opkomen van populistische leiders en hun verdeeldheid zaaiende retoriek kan degenen met discriminerende overtuigingen aanmoedigen, wat leidt tot het openbaar tonen van symbolen en boodschappen die discriminatie in stand houden.
De voorbeelden in het buitenland zijn al legio. Kijk naar Italië, waar niet-biologische lesbische moeders van de geboorteakte van hun eigen kinderen worden verwijderd. Of naar Hongarije, ook een EU-land, waar een boete wordt opgelegd aan een boekenwinkel voor de zichtbaarheid van een lhbtiq-boek.
Samenwerking tegen discriminatie
Het is essentieel dat individuen, gemeenschappen en overheden samenwerken om deze normalisatie te bestrijden. Educatieve initiatieven, bewustwording vergroten, mediarepresentatie bevorderen en beleid dat kwetsbare gemeenschappen beschermt, dragen daaraan bij. Maar het is ook belangrijk te laten zien dat, zelfs wanneer je niet behoort tot een groep die gediscrimineerd wordt, we discriminatie niet accepteren.
Sta op tegen discriminatie. Met zijn allen. Want alleen door samen te werken en discriminatie als collectief niet te accepteren, kunnen we een samenleving opbouwen die diversiteit, empathie en inclusiviteit omarmt en uiteindelijk de normalisatie van haat en discriminatie uitroeit.
Claire Slingerland
Dit artikel werd in een andere vorm eerder gepubliceerd door Claire in Het Parool